Dokumentacja badań podłoża gruntowego czy geologiczno inżynierska? Zatwierdzanie dokumentacji

Zgodnie z obowiązującym od 24 grudnia 1998 roku Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych, zakres czynności koniecznych do wykonania przy ustaleniu geotechnicznych warunków posadowienia budynków, uzależniony jest od kategorii do jakiej dany obiekt został zaliczony.

Ustalając kategorię geotechniczną należy uwzględnić:

• stopień złożoności warunków gruntowych,
• wielkość budowli i jej koszt,
• rozkład i sposób przekazywania obciążenia na podłoże,
• możliwość wystąpienia różnic osiadań,
• oddziaływanie podłoża na budowlę w zależności od jej sztywności i podatności podłoża,
• warunki dodatkowe takie jak na przykład agresywne oddziaływanie środowiska na budowlę.

Rozróżnia się następujące rodzaje warunków wodno gruntowych:

Pierwsza kategoria geotechniczna

Do kategorii tej zaliczono proste konstrukcje w niewielkich obiektach budowlanych i prostych warunkach gruntowych. Należą do niej jedno- lub dwukondygnacyjne budynki, dla których maksymalne obciążenie słupa wynosi 250 kN, a ścian - 100 kN/m, posadowione na fundamentach bezpośrednich, palowych lub na studniach.

Druga kategoria geotechniczna

Kategoria ta obejmuje konstrukcje i fundamenty nie podlegające szczególnemu zagrożeniu, w prostych lub złożonych warunkach gruntowych przy mało skomplikowanym obciążeniu.

W drugiej kategorii znajdują się:

• powszechnie spotykane konstrukcje posadowione bezpośrednio (stopy, ławy) lub na płytach albo palach,
• ściany oporowe wyższe niż w kategorii pierwszej oraz inne konstrukcje oporowe, utrzymujące grunt lub wodę,
• przyczółki i filary mostowe oraz nabrzeża,
• nasypy i budowle ziemne, poza kategorią pierwszą,
• nawierzchnie lotnisk o sztywnej i podatnej konstrukcji,
• kotwy gruntowe i inne konstrukcje kotwiące,
• tunele w twardych niespękanych skałach, nie wymagające pełnej szczelności lub spełnienia innych specjalnych warunków.

Trzecia kategoria geotechniczna

Zaliczono do niej obiekty bardzo duże lub rzadko występujące (np.: zapory wodne, duże mosty, konstrukcje reaktorów jądrowych), wrażliwe na osiadania, konstrukcje w skomplikowanych warunkach gruntowych lub konstrukcje obarczone nadzwyczajnym ryzykiem nawet w prostych lub złożonych warunkach gruntowych oraz obiekty na obszarach działania czynnych procesów geologicznych (np. osuwiskach) czy terenach szkód górniczych.

Poniżej przedstawiono konstrukcje, które mogą być zaliczone do trzeciej kategorii geotechnicznej, nawet w przypadku prostych warunków gruntowych:

• budynki o szczególnie dużych obciążeniach, budynki wysokie,
• budynki z wielokondygnacjowymi podziemiami,
• zapory i inne konstrukcje działające w warunkach dużych różnic ciśnienia wody,
• przejścia komunikacyjne pod drogami o dużym natężeniu ruchu,
• duże mosty, wiadukty, estakady,
• fundamenty maszyn o znacznym obciążeniu dynamicznym,
• skomplikowane konstrukcje nabrzeżne,
• obiekty zakładów, stosujących niebezpieczne substancje chemiczne,
• głębokie wykopy, wykonywane w pobliżu budowli,
• konstrukcje osłonowe reaktorów jądrowych itp.,
• tunele w skałach miękkich i spękanych, obciążone wodami naporowymi lub wymagające szczelności.

Ustalanie szczegółowego programu badań

W zależności od kategorii geotechnicznej ustala się mniej lub bardziej szczegółowy program badań terenowych i laboratoryjnych, a następnie na ich podstawie opracowuje dokumentację badań podłoża gruntowego.

Dla pierwszej oraz drugiej kategorii geotechnicznej w prostych warunkach gruntowych dokumentacja badań podłoża gruntowego jest wystarczającym materiałem potrzebnym do projektowania.

W przypadku drugiej i trzeciej kategorii geotechnicznej, gdy w terenie panują złożone warunki gruntowe, poza dokumentacją badań podłoża gruntowego należy wykonać także dokumentację geologiczno - inżynierską zgodnie z wymogami prawa geologicznego i górniczego.

W ramach danej kategorii, zamiast oddzielnie opracowanych dokumentacji: geologiczno - inżynierskiej i dokumentacji badań podłoża gruntowego, można przygotować jedno opracowanie - dokumentację geologiczno - inżynierską z geotechnicznymi warunkami posadowienia.

Zatwierdzanie dokumentacji

Dokumentacje badań podłoża gruntowego nie wymagają zatwierdzenia. Czas ich wykonania zależy od wielkości zadania i operatywności przedsiębiorstwa, które wykonuje dokumentację. Dokumentacje geologiczno - inżynierskie podlegają zupełnie innym przepisom i czas ich wykonania uzależniony jest także od sprawności działania urzędów.

Opracowania geologiczno - inżynierskie wykonuje się w oparciu o przygotowany i przedstawiony do zatwierdzenia “Projekt prac geologicznych”, który jest dokumentem przedstawiającym dane dotyczące projektowanej budowy. Szczególnie istotna jest wielkość i rodzaj budowli oraz sposób i głębokość posadowienia.

Po przeprowadzeniu wnikliwej analizy danych projektowych i archiwalnych, opracowuje się szczegółowy projekt robót geologicznych, który zawiera zakres prac terenowych i laboratoryjnych.

Projekt prac geologicznych składa się do zatwierdzenia w stosownym dla danego obszaru urzędzie (w Warszawie jest to Wydział Ochrony Środowiska w Urzędzie Gminy Warszawa - Centrum przy ul. Niecałej 2). Z wydziału projekt wędruje do starostwa (w Warszawie: Starostwo Powiatu Warszawskiego). Zdarza się, że starostwo wymaga dokonania różnych (czasem tylko kosmetycznych) zmian w projekcie. Urzędnik może wydać decyzję zmieniającą liczbę i głębokość otworów, zaprojektowanych przez konstruktora i geotechnika wykonującego dokumentację.

Zazwyczaj od dnia złożenia projektu w kancelarii do dnia jego zatwierdzenia upływa czas do 30 dni. W przypadkach szczególnych (np. projekt obiektu położonego przy skarpie) czas zatwierdzania dokumentacji może się przedłużyć do 60 dni.

Po otrzymaniu decyzji, zatwierdzającej projekt badań w starostwie, należy złożyć informację o zamiarze przystąpienia do prac terenowych. Prace terenowe można rozpocząć po 14 dniach od daty złożenia informacji.

Po przeprowadzeniu wszystkich zaprojektowanych prac terenowych i laboratoryjnych opracowuje się dokumentację, którą należy złożyć do zatwierdzenia. Zwykle dokumentacja czeka na zatwierdzenie do trzech tygodni, a po kolejnych dwóch tygodniach decyzja jest prawomocna. W praktyce, od momentu złożenia projektu badań do dnia otrzymania zatwierdzonej dokumentacji geologiczno - inżynierskiej upływają trzy miesiące. W przypadkach skomplikowanych, takich jak budowle w pobliżu skarpy, okres ten wydłuża się.

Projektanci budynków muszą odpowiednio wcześnie przygotować taką dokumentację. Ponieważ dla otrzymania pozwolenia na budowę konieczne jest przedstawienie zatwierdzonej dokumentacji geologiczno - inżynierskiej (dla trzeciej kategorii geotechnicznej i drugiej w złożonych warunkach gruntowych).

Artykuł publikowany w magazynie Architektura