Wydmy
W okolicach Warszawy na terenie Puszczy Kampinoskiej i w sąsiedztwie Radzymina występują wydmy.
Te piaszczyste pagóry zbudowane z drobnych piasków powstają w okresie gdy przeważają wiatry wiejące z jednego kierunku. Wiatr przenosi najdrobniejsze ziarna piasku usypując je w piaszczyste pagórki. Proces wywiewania piasku ogranicza lustro wody gruntowej. Dlatego w pobliżu wydm występują obszary podmokłe zwane niszami deflacyjnymi. W niszach powstają grunty organiczne.
Piaski drobne budujące wydmy są piaskami o słabym zagęszczeniu. Ziarna są dobrze obtoczone, a wskaźnik różnoziarnistości jest niski co oznacza że ziarna są podobnej wielkości.
W naszym klimacie wydmy mają kształt paraboli, której wierzchołki położone są od strony nawietrznej. Odwrotnie dzieje się w suchym klimacie zwrotnikowym, tam wierzchołki znajdują się po przeciwnej stronie. Dzieje się tak ponieważ w klimacie umiarkowanym końce wydm są utrzymywane przez roślinność.
Gdy wiatr wieje z dużą siłą potrafi przerwać parabolę i wtedy powstają dwa równoległe pagóry zwane wałami poprzecznymi.
Od strony nawietrznej wydmy nachylone są pod kątem stoku naturalnego, który dla piasków wynosi około 30 stopni. Po przeciwnej stronie zbocze jest bardziej strome - około 60 stopni.
W wydmach mogą występować warstwy tzw. humusu kopalnego. Ta organiczna warstwa gruntu powstaje w okresie gdy przestaje wiać wiatr. Po okresie zastoju gdy wiatr ponownie zaczyna wiać ze wzmożoną siłą humus zostaje przykryty kolejnymi warstwami piasku.
W Polsce szczególnie interesujący jest obszar wydm nadmorskich rozciągający się od Łeby do Kopalina.
W 1967 roku na nizinie Gardneńsko - Łebskiej pomiędzy Łebą a Rowami utworzony został Słowiński Park Narodowy. Północną granicę parku stanowi wybrzeże Bałtyku o szerokości 32.5 km. Powierzchnia parku zajmuje obszar 18 618 ha, z czego 10 213 ha stanowią wody, 4599 ha lasy. Ochronie ścisłej podlega obszar 5619 ha. W 1977 roku Słowiński Park Narodowy został uznany przez UNESCO jako Światowy Rezerwat Biosfery.
Teren parku w przeszłości był zatoką morską. Działanie Morza Bałtyckiego poprzedziła działalność lądolodu skandynawskiego. Od południa i zachodu rozciąga się pasmo wzgórz morenowych. Najwyższe wzniesienie morenowe Rowokół wznosi się na wysokość 115 m npm.
Działalność morza i inne procesy geomorfologiczne wytworzyły mierzeję która oddzieliła zbiorniki wodne od morza tworząc jeziora Gardno i Łebsko. Mierzeja w całości zbudowana jest z piasku naniesionego przez fale morskie.
Piasek wyrzucony na brzeg osuszony przez słońce jest wywiewany w głąb lądu. W ten sposób tworzą się wydmy. Wydmy przenoszone są przez wiatr z prędkością 3 - 10 m w ciągu roku.
Przemieszczający się piasek zasypuje lasy a jednocześnie odsłania cmentarzyska lasów sosnowych z przed kilkuset laty.
Najwyższa wydma wznosi się na wysokość 56.5 metra. Na jej szczycie w 1875 roku zbudowana została latarnia morska "Czołpino". Chętni mogą wdrapać się na wierzchołek wydmy i zwiedzić latarnię. Z jej szczytu rozlega się wspaniały widok na Park Narodowy i okoliczne wydmy.
W miejscu dawnej osady Łączka znajduje się wydma Łącka Góra o wysokości 42 metry.
W miejscowości Kluki warto odwiedzić skansen, w którym zobaczyć można domy rybaków, zabudowanie gospodarcze i wszelkiego rodzaju sprzęt i wyposażenie. Domy opalane były kostkami torfu kopanego na pobliskich łąkach. W skansenie przedstawiony jest sposób przygotowania tego rodzaju opału.
Kaszubskie domy w kratkę rocznie odwiedza przeszło 800 000 zwiedzających.
Z Kluk prowadzi szlak turystyczny w kierunku wydm. Wchodząc na jedną z nich możemy zobaczyć wspaniałą perspektywę z pagórami piasku w pierwszym tle, lasem na drugim planie i bajecznie niebieskim morzem na horyzoncie.
Co ciekawe na terenie Słowińskiego Parku Narodowego oraz w jego otoczeniu znajdują się wszystkie formy piaszczyste a więc wydmy paraboliczne obu typów i wały poprzeczne.
Więcej informacji można znaleźć na stronach internetowych Słowińskiego Parku Narodowego oraz pod adresami: www.mos.gov.pl, www.luna.futuro.net.pl oraz www.republika.pl/damiando